نظام دمکراسی بر پایه ی مشارکت شهروندان استوار است. بر خلاف نظامهای دیکتاتوری که شهروندان را توده ای ناآگاه و گمراه می بینند که نیاز به رهبری دارند تا در همه ی عرصه های زندگی به جهتی خاص (و «درست») هدایت شوند، نظام دمکراسی مشارکت فعالانه‌ی شهروندان را در همه ی عرصه ها ضامن بقای خود و سرزمین و فرهنگ آن سرزمین می داند. در نظام دمکراسی دولت و قانون مشروعیت خود را از (رای و خواست) شهروندان می گیرند، بر خلاف نظامهای دیکتاتوری که مشروعیت خود را از یک ایدئولوژی سیاسی یا دینی خاص می گیرند. مشارکت فعالانه ی شهروندان در حیات سیاسی نظامهای دمکراتیک امکان اصلاحات (رفرم) و حرکت و پویایی در همه عرصه ها را میسر می سازد. در صورتی که نظام های دیکتاتوری به دلیل بسته بودن شان با بن بست هایی مواجه می شوند که می تواند به سرعت و بسیار ناگهانی به فروپاشی کل نظام و کشور بیانجامد.
در نظام دمکراسی دولت ها و سیاستمداران مسئول اعمال شان شناخته می شوند و باید به شهروندان پاسخگو باشند. «ضامن» دانستن شهروندان به این معنی ست که در دمکراسی دولت با ضمانت شهروندان از طریق رای آنان روی کار آمده. مانند هر ضمانت دیگر، خرابکاری از سوی طرفی که ضمانت گرفته به ضرر ضامن تمام می شود و به رابطه ی طرفین صدمه میزند. ضامن دانستن شهروندان این واقعیت را در نظر می گیرد که اشتباهات دولت ها برای شهروندان هزینه در پی دارد. مثلا اگر سیاست های اشتباه دولت منجر به بیکاری یا جنگ شود. هزینه ای که شهروندان باید بخاطر خطاهای دولت بپردازند، باعث روی برگرداندن آنان از دولت می شود. و اگر سیاست های دولت های بعدی (یا سیاست های بعدی دولت) در صدد کاهش فشار از روی شهروندان و پاسخگویی به نیازهای آنان نباشد، شهروندان به مرور زمان از کل نظام سیاسی حاکم گریزان خواهند شد، چیزی که در همه نظامهای دیکتاتوری قابل مشاهده است. ضامن دانستن شهروندان به این معنی ست که در نظام دمکراسی، دولت ها خود را وامدار شهروندان می دانند، و نه طلبکار.
از خصوصیت های اصلی دمکراسی که باعث قدرت و ماندگاری اش شده، اعتبار قائل شدن برای شهروندان و باز گذاشتن درها به روی آنان می باشد. دمکراسی تنها نظام سیاسی ست که توانسته پاسخگوی نیاز و اشتیاق ذاتی بشر به فعالیت، پیشرفت، کنجکاوی، پرسشگری، استقلال و آزادی باشد.
پی نوشت: انگیزه نوشتن این یادداشت به این برمیگردد که امروز بطور اتفاقی به نظرم رسید که در زبان آلمانی کلمات «شهروند» (der Bürger) و «ضامن» (ضمانت کننده) (der Bürge) باید هم-ریشه باشند. هر چند که در جستجوی کوتاهی که در اینترنت کردم، اشاره ای به هم-خانواده بودن این دو کلمه ندیدم. ولی من بر حدسم می مانم. به دو دلیل: شباهت شدید بین این دو کلمه، و اینکه کلمه «ضامن» کاملا با دید دمکراسی نسبت به جایگاه و نقش شهروندان در نظام سیاسی مطابقت دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر