«قانون تهران» تیتری ست که به انگلیسی بر فیلم ایرانی «متری شیش و نیم» نهاده اند. این فیلم چندی ست در وبسایت اصلی بی بی سی با زیرنویس انگلیسی بطور رایگان در دسترس همگان قرار گرفته است. در یوتیوب، گوگل و آمازون میتوان این فیلم را خرید و آنلاین تماشا کرد. داستان این فیلم پلیسی تعقیب، دستگیری، محاکمه و اعدام یک تولیدکننده و عمده-فروش مواد مخدر در ایران است.
عنوان انگلیسی فیلم با زیرکی بسیار برگزیده شده و فقط در دو کلمه (قانون تهران) کل فیلم مورد بررسی و ارزیابی دقیق قرار گرفته است. مخاطب براحتی میتواند از طریق تیتر انگلیسی فیلم، خودش فیلم را بررسی و ارزیابی کند و پیام سازندگان فیلم را درست دریابد.
از آنجا که قوانین ایران بر پایه ی قوانین اسلامی ست، میتوان نام انگلیسی فیلم را به عنوان «قانون اسلام» و یا «حقوق اسلامی» و یا «حقوق انسانها از نظر اسلام» نیز تعبیر کرد.
فیلم «قانون تهران» (یا «متری شیش و نیم») هیچگونه دید انتقادی به مسائل ندارد و از زاویه ی دید بخشی از پلیس ایران ساخته شده که کاملاً در راستای اهداف سیاسی-ایدئولوژیک نظام و اسلام افراطی حرکت میکنند. سازندگان فیلم، در نقش نماینده و سخنگوی پلیس ایران، هیچگونه دید انتقادی نسبت به معضل فقر و اعتیاد ندارند، تنها راه مبارزه با اعتیاد را اعدام میدانند، و هرگونه بدرفتاری و اذیت و آزار معتادان، متهمین، زندانیان، و فرزندان و اعضای خانواده ی آنان را درست میدانند.
فیلم با حمله ی پلیس به یک منطقه ی معتادان آغار میشود، معتادانی که با خانواده شان در لوله های بزرگ بتونی بازمانده از یک پروژه ی ساختمان-سازی ناتمام-مانده زندگی میکنند. آنها همگی، چند صد نفر، دستگیر میشوند و با اتوبوس به زندان بُرده میشوند. رفتار پلیس با این افراد بسیار غیرانسانی، تحقیرآمیز و وحشیانه است، در زندان نیز. در صحنه های بعدی، پلیس به خانه ی چند نفر که به آنان مشکوک است و هیچ از آنان نمیداند، حمله میکند، آنان را کتک میزند، به آنان فحش میدهد، و خانه شان را بدون حکم دادگاه بازرسی میکند تا بتواند اطلاعاتی از آنان بدست بیاورد. در فیلم سپس معلوم میشود که این افراد واقعاً خلافکار بوده اند، و این توجیهی ست از سوی سازندگان فیلم و پلیس ایران برای بییندگانی که این رفتار پلیس را که مخالف استانداردهای بین المللی ست درست نمی دانند. وگرنه خود سازندگان فیلم هیچگونه اشکالی در این نوع رفتار نمی بینند، یعنی کتک زدن و بدرفتاری با افرادی که پلیس به آنان مشکوک است و حتی متهم نیستند، از نظر آنان کاملاً برحق و درست است.
در صحنه های بعدی می بینیم که در زندان، حدود دویست معتاد در یک سالن بسیار کوچک نگه داشته میشوند. اینقدر جا کم است، که همه آنان تقریباً به یکدیگر چسبیده هستند، چه در حالت ایستاده و چه در حالت نشسته روی زمین. این سالن کوچک هیچ نوع امکاناتی ندارد، نه جایی برای نشستن یا دراز کشیدن و خوابیدن، نه ملافه یا پتو، نه جایی برای کمی حرکت. تنها چیزی که در این سالن وجود دارد، یک توالت است به همراه شلنگ آب که همه زندانیان بدون مراقبت و بدون نظافت آن، از آن استفاده میکنند. در صحنه های قبلی می بینیم که برخی از زندانیان بیماریهای پوستی خطرناک دارند. نتیجه گیری که هر بیننده میکند این است که در چنین مکانی زندانیان به انواع بیماریهای خطرناک مسری، چه بیماریهای پوستی و چه بیماریهای دیگر، مبتلا میشوند. این نیز از دید سازندگان فیلم هیچ اشکالی ندارد و برحق است.
یک پسربچه دوازده ساله به همراه پدر معلولش در بین این دویست مرد خلافکار و معتاد در آن سالن نگه داشته میشود. تنها کسی که در فیلم برای آن پسربچه دل میسوزاند، مجرم اصلی در فیلم است که آنطور که در فیلم گفته میشود، مسئول معتاد کردن و بدبخت کردن میلیونها نفر و مرگ بسیاری از آنان است. در صحنه ای که هم آن پسربچه دوازده ساله و هم مجرم اصلی فیلم در دادگاه حضور یافته اند، مجرم اصلی از رییس دادگاه میپرسد که آیا درست است که این بچه دوازده ساله در بین آن همه خلافکار نگهداری میشود، و رییس دادگاه جواب میدهد «کدام بچه؟ این بچه تا حالا دو تا پرونده دارد!»
از نگاه سازندگان فیلم، افراد معتاد و خلافکار موجوداتی بد، گناهکار و غیرقابل اصلاح هستند که فقط از طریق اعدام آنها میتوان دیگران و کل جامعه را از شر آنها نجات داد. سازندگان فیلم بطور صد در صد این را رد میکنند که شرایط بد زندگی، مثلاً فقر، میتواند به روی آوردن به اعتیاد و خلافکاری منجر شود. تنها کسی که در فیلم این نظریه را بیان میکند مجرم اصلی ست که یک جنایتکار است. او به رییس دادگاه توضیح میدهد که چون در کودکی اش در فقر شدید زندگی میکرده، دیگر برایش مهم نبوده که از چه راهی به پول برسد، و بعدتر عقده ی پول باعث شده که بیشتر و بیشتر بخواهد و شبکه تولید و پخش مواد مخدر خود را بزرگتر کند. رییس دادگاه خیلی سریع حرف او را قطع میکند و میگوید «بس کن! ما گوشمان از این حرفها پر است!» او سپس سخنان جنایتکار اصلی فیلم را رد میکند و قاطعانه اعلام میکند که فقر دلیلی برای روی آوردن به خلافکاری و جنایت نیست. دلیل قاضی برای این ادعا این است که همه افراد فقیر، خلافکار و معتاد نیستند.
سازندگان فیلم به ما می گویند که نه تنها نباید هیچگونه رحم و ترحمی نسبت به خلافکاران و معتادان داشته باشیم و به فکر اصلاح آنان یا حداقل اصلاح افراد جوان تر آنان باشیم، بلکه حتی نباید هیچگونه احساس دلسوزی برای کودکان آنها، زنان آنها و افراد معلول در بین آنها داشته باشیم. ما باید همه زنان معتاد، کودکان آنها و افراد معلول معتاد را نیز به همان نگاه بنگریم که یک جنایتکار را که یکی از جنایت هایش تولید و پخش گسترده مواد مخدر است.
با گذشت چهار-و-نیم دهه از عمر «جمهوری اسلامی ایران»، میتوان به وضوح نگاه غیرانسانی اسلام و ناتوانی آن در مقابله با مشکلات اجتماعی را مشاهده کرد. در طول این 46 سال، جمهوری اسلامی هیچگاه برنامه ای برای مقابله با مشکلات اجتماعی-اقتصادی از جمله فقر، اعتیاد و فحشا نداشته است. و این عجیب نیست. طبق نگاه اسلام، ایجاد اشتغال و بهبود شرایط زندگی مردم منجر به کاهش دزدی نمیشود، بلکه تنها راه مقابله با دزدی قصاص یعنی قطع دست و پای افرادی که دزدی کرده اند، است. طبق نگاه اسلام، بهبود شرایط زندگی مردم، زنان و مردان، باعث کاهش فحشا نمیشود، بلکه سنگسار و شلاق و زندان تنها راهی است که اسلام برای جلوگیری از روابط غیرمجاز قانونی میداند. طبق نگاه اسلام، پدیده ای به نام کودک وجود ندارد. طبق قوانین اسلام ازدواج دختربچگان 9 ساله و پسربچگان 13 ساله قانونی است. طبق نگاه اسلام، پدیده ای به نام معلول وجود ندارد. اگر داشت، قصاص و معلول کردن انسانها از طریق قطع اعضای بدن آنها و درآوردن چشم آنها و امثالهم وجود نداشت.
نام اصلی فیلم، «متری شیش و نیم»، مربوط به صحنه ای ست که مجرم اصلی در دادگاه از فقر شدیدی که خانواده اش در دوران کودکی وی دچار آن بودند تعریف میکند و میگوید وقتی برادرش مرده بود، خانواده اش آنقدر فقیر بودند که حتی قادر نبودند، متری شش و نیم تومان پول پارچه کفن برادرش را بدهند و باید دنبال کفن ارزانتر میگشتند. اگر هنوز هم شک داشته باشید که منظور سازندگان فیلم از انتخاب این تیتر برای فیلم چه بوده، شاید صحنه ی پایانی فیلم شک شما را برطرف کند. در پایان فیلم، عده ای مجرم و معتاد از جمله مجرم اصلی در فیلم، به پای چوبه ی دار بُرده میشوند و به دار آویخته میشوند. آری، سازندگان فیلم به عنوان نماینده و سخنگوی نظام جمهوری اسلامی و پلیس و دستگاه قضایی آن رسماً اعلام میکنند که از عهده ی کشتار بیشتر وَ پرداخت شش و نیم تومان بابت هر متر پارچه کفن بر می آیند.
آزاده سپهری، 17 جولای 2024، اروپای غربی.
مشخصات فیلم به فارسی و انگلیسی:
«متری شیش و نیم»، محصول جمهوری اسلامی ایران، سال 1397 / 2019، نویسنده و کارگردان: سعید روستایی.
Law of Tehran (2019), Islamic Republic of Iran, written and directed by Saeed Roustayi
تاریخ انتشار در این وبلاگ: 17 جولای 2024
