میگن زبان باعث سوتفاهم میشه. این هم از آن حرفهاست! یعنی اگر با همدیگر حرف نزنیم، بهتر همدیگر را می فهمیم و درک می کنیم؟! حالا اینکه چه کسی با چه انگیزه ای این جمله ی معروف را وارد فرهنگ ایرانی کرده، معلوم نیست. احتمالا طرف خودش زبان-شناس و مخترع واژه بوده و وقتی بهش انتقاد میکردند که این واژه ای که ساختی، گنگ و نارساست یا بد فهمیده میشه، در جواب تقصیر را به گردن خود پدیده ی زبان می انداخته!
آخه به نظر شما واقعا عجیب نیست که در کشوری که مردمش اینقدر متعصب اند، بیایند فعل "کردن" را درست بعد از "باور" بکار ببرند؟! من که مدتی ست میترسم فعل "باور کردن" را بکار ببرم. میترسم متهم به کردنِ باورهای دیگران بشوم!
خیلی افعال و کلمات دیگر هم هست که به تازگی حتی شنیدن یا خواندن شان باعث ترس و وحشتم میشه! مثلا همین "اتاق رختکن"! آدم این کلمه رو که میشنود، فکر میکنه بره اون تو، یک عده یا یکسری دستگاه یا یکسری ارواح حمله میکنند بهش و لباسهایش را از تنش می کنَند!
خیلی ها درست در چنین جایی می گویند: "استغفرالله!" آدم این کلمه را که می شنود، حسابی گیج می شود. و بعد نمیداند بهتر است به استخر فکر کند یا برود (حداقل یک دور) بالا بیاورد.
با برخی کلماتِ دیگر تکلیف آدم کاملا مشخص است، حتی بهت دستور میدن که برو "برگردان!" که یعنی برو استفراغ کن! حالا اینکه چرا خیلی ها مترادف فارسی استفراغ را به کلمه ی عربی "ترجمه" ترجیح می دهند، من هنوز نفهمیده ام. شاید این جمله را هم یکی از مخترعین واژگان پارسی "اصیل" جا انداخته که "هر چه از دوست رسد، نیکوست!"
در این یکی مورد فکر نکنم هیچکس "استغفرالله" بکار ببره. یه چیزایی میگن مثل "الهیبت الله". برخی هم (که احتمالا بیشترشان از بانوان هستند) شاید فقط بگن "مرتیکه ی نکبت!" والله من نمیدانم افراد مشهور در کجای دنیا اینقدر بچه پس می اندازند که بعد از طریق فرزندان شان یک نام خانوادگی را گسترش بدهند یا حتی یک نام خانوادگی کاملا جدید را وارد یک کشور کنند که به آنها میگویند "نام-آور"! این کلمه ی "نام-آور" بطور عجیبی تداعی کننده ی "تولید مثل" است.
دیشب هم که دیروقت یکی تلفن زد و میخواست یک خبری بهم بده. تا گفت: "خبردار شدی که ..." دچار ضعف شدم و کم مانده بود سکته کنم. بهش گفتم ببین، دیگه این کلمه رو جلوی من بکار نبری ها! نمیدونی الان تو افغانستان جنگه؟! از صبح تا شب دارن تو تلویزیون ارتشی ها و نظامی های کشورهای مختلف رو نشون میدن! آخر شبی این کلمات چیه بکار میبری؟! "خبردار" دیگه چه کوفتیه؟! مگه اینجا پادگانه؟! طرف معذرت-خواهی کرد و بهم پیشنهاد داد از این به بعد هر وقت این کلمه رو شنیدم، به گروهبان گارسیا در فیلم زورو فکر کنم تا ترس و وحشتم بریزه.
آزاده سپهری، 04 سپتامبر 2021
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر